به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ با توجه به آغاز سال جدید و بازگشایی دانشگاه‌ها بعد از تعطیلات نوروزی حجت الاسلام مهدی فاطمی پور معاون فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها طی گفتگویی به اهم موضوعات و برنامه های تدوین شده پرداخت.
متن گفتگوی حجت الاسلام مهدی فاطمی پور با «خبرنامه دانشجویان ایران» را در ادامه میخوانید:
هر دیدار دانشجویی که آقا با دانشجویان دارند انگار وظایف جدید به عهده نهاد گذاشته میشود در دیدار اخیر هم حضرت آقا فرمودند یکسری شبهات و ابهامات در ذهن دانشجوها است که وظیفه پاسخگویی آن برعهده دفاتر نمایندگی هست. جلوتر آقا در دیدار اربعین هم بر جهاد تبیین تأکید کردند. در این مدت اخیر چه اقداماتی انجام شده است؟
حجت الاسلام فاطمی پور: از باب مقدمه کوتاه باید عرض بکنم که ما دو سال سختی را پشت سر گذاشتیم. دو سال سختی که شرایط ویژه ای را در کشور ایجاد کرد هم برای افراد هم برای جامعه. دوسال متاثر از شیوع بیماری در کشور بسیاری از فرصت‌های تبادل حضوری را از بین برده و فرصت اتفاق های مثبتی که در طول سال ها در مناسبت های مختلف می‌افتاد را از ما گرفت. هر چند اتفاق های جدیدی هم افتاد ی زیرساخت‌ها و خدمات آسان‌تر ارائه شد برخی اطلاع رسانی ها راحت تر شد. چگونه بعضی از اتفاقات در کنار افزایش سرسام آور هزینه سلامت و درمان برخی اتفاق های دیگر کاهش پیدا کرد.
حوزه فرهنگی بسیار متأثر از این اتفاقات است. وقتی مخاطب ما از فضای حضوری به فضای مجازی کوچ میکند این اقتضائاتی دارد. مثلاً آنجایی که رسانه گسترده‌تری دارد و امکانات اطلاع رسانی بیشتری دارد آن بخش فضای فکری و روایت را در دست می‌گیرد و این نقطه خطری است که ما را تهدید می کند. این مجازی تر شدن فضا و زیست جدی مخاطب در فضای مجازی رویکردی را باید در نهاد تغییر می‌داد و آن رویکرد تخاطب و برخورد جامع به حضور در فضای مجازی و استفاده از آن بود.
یکی از اتفاقاتی که افتاد این بود که این فرصت سرعت پراکندن اطلاعات بدون امکان راستی‌آزمایی و یا سخت بودن آن روز به روز سوالات و شبهات و مسائلی را در ذهن مخاطب ایجاد میکند و ما هم این ضرورت را احساس کردیم و سعی شده در این دو سال متناسب با این وضعیت برنامه های تدبیر شود اجرا شود که بتواند پاسخگوی بخشی از این سوالات باشد. یک کار جدی تری را حدود سه ماه است شروع کردیم دوستان در قالب چند بانک تولیدات که یکی از آنها در صفحه اینستاگرام است و صفحه آن سو،سعی میکنیم بعضی از این سوالات را پاسخ بدهیم حداقل سوالاتی که موضوعش داغ می شود بتوانیم به آن بپردازیم و و راجع به آن محتوا تولید کنیم و در اختیار مخاطب قرار دهیم.
اگر بخواهیم پاسخ سوال شما را در یک جمله جمع کنم باید بگویم ما تلاش کردیم در وضعیتی که نمی توانیم با تک تک مخاطب گسترده مان ارتباط بگیریم تلاشمان و برنامه های آن را بگذاریم در سبد کنشگران فضای فرهنگی، یعنی ما حداقل یک جامعه آماری کوچک‌تری را مخاطب قرار بدهیم و برای آنها دوره‌هایی بگذاریم، کلاس های بگذاریم، جمع شان کنیم راجع به موضوعاتی صحبت کنیم، مسلح شان کنیم آموزش بدهیم، در واقع دوره‌های توانمندسازی که هرکدام از این کنشگران که می‌توانند همکار ما باشند در نهاد یا دانشجو باشند یا استاد باشند یا امام جماعت یا هر مدل دیگری از ارتباط را داشته باشند حتی ممکن است از ادوار دانشجویی و تشکل‌ها باشند، اما این قشر کنشگر که می‌توانند نقش حلقه واسط را بازی بکنند و یک شبکه میانی باشند به جهت تعدد مخاطب هر کدام از اینها بتوانند آن پیام ما و ماموریت ما و اهدافی که دنبال میکنند در مخاطب پیگیری کنند. تلاش ما این بوده. و حالا برنامه هایی که گرفته شده است در طول این یکی دو سال به ویژه در این فرصتی که ما در خدمت دوستان بودیم. برنامه هایی مانند تربیت مربی و برنامه‌هایی که برای دوستان قران پژوه و دین پژوه حوزه های علوم اسلامی گرفته شد تحت عنوان روایت حقایق و برنامه هایی مانند آینده روشن با نگاه اینکه ما بتوانیم با جریان نخبه دانشجویی ارتباط بگیریم،به نیازهایش پاسخ بدهیم، خدمات ارائه کنیم، آن جریان نخبه دانشجویی می تواند با بقیه جریان‌های دانشجویی ارتباط بگیرد.
کارهای بسیار خوبی برای اساتید صورت گرفت، این طرح مطالعاتی گسترده که بیش از ۱۲ هزار استاد در آن شرکت کردند واقعا یک اتفاق بزرگ بود که به همت عزیزانی زحمت کشیدند، شبکه گسترده مربیان، معاضدین و دوستان ما که دبیرخانه این طرح را به عهده گرفتند بسیار کار ارزشمند و شایسته انجام شد. پیگیری هایی که صورت گرفت برای تشکل های دانشجویی که برخی دوره های مطالعاتی یا کارهای شبیه به این هماهنگ شود و پشتیبانی از برنامه های اتحادیه ها و برخی تشکل‌های دانشجویی، همه اینها با این رویکرد بود که بتوانیم آن قشر اثرگذار را توانمند بکنیم و الحمدلله توانمند هستند و از ظرفیت آنها بتوانیم در فضای فرهنگی نخبگانی و دانشگاهی و فضای فرهنگی کشور استفاده کنیم.
در واقع آن شان هدایت و حمایتی که نهاد از اول نسبت به تشکل ها داشته حالا وارد فضای مجازی شده است؟
حجت الاسلام فاطمی پور: بله ما تلاشمان این است که در هر عرصه ای هر کسی که کنشگری در حوزه فرهنگی انجام می دهد اگر می توانیم کمکی کنیم. در حوزه اطلاع رسانی در حوزه حمایت، مشارکت و یا هر شکلی که بتوانیم کمک بکنیم این فعالیت های فرهنگی به به هر میزان که مجموعه هایی که در حوزه های فرهنگی کار می کنند متعدد بشوند مخاطبشان گسترده و متنوع بشود، ما موفقیت مان بیشتر است. همه جامعه باید برای خودشان رسالت فرهنگی تعریف بکنند. بسیاری از مشکلات جامعه را با ارتقاء فرهنگی می توان اصلاح کرد. مثلاً ما در حوزه تصادفات تلفات را با ارتقاء فرهنگی در حوزه ترافیک، رانندگی بین خطوط، بستن کمربند ایمنی، کنترل سرعت ها یک عددی را کاهش دادیم. و می تواند بیشتر هم باشد. مثلا در حوزه صنعت و ساخت خودروها اگر ارتقاء صورت پذیرد باز هم کاهش پیدا میکند. و این نقشه حوزه فرهنگی مهم است. در موضوع سلامت،عادات رفتاری،عادت غذایی و موضوعات دیگر آن چیزی که رمز موفقیت است این است که بتوانیم انقدر مجموعه‌های فرهنگی متنوع و گسترده برای همه سلایق و همه ضرورت ها در کشور،به صورت مردم نهاد و مردم بنیان تشکیل بدهیم و ایجاد بکنیم و از این ها حمایت کنیم که بتوانند رسالتهای خودشان را انجام بدهند.
در حوزه دانشگاه هم راهبرد اصلی ما این است یعنی اگر اتفاقی میخواهد در کف دانشگاه بیفتد باید توسط استاد دانشگاه بیفتد و این است آدم فقط استاد معارف نیست. همچنین باید توسط تشکل ها، کانون های مذهبی، کانون های فرهنگی هنری و انجمن های علمی باید این اتفاق بیفتد. باید این فهم را در جامعه همگانی کنیم که اولا احساس ضرورت کنیم ثانیا مسائل را بشناسیم ثالثا خودبسنده باشیم،یعنی ما این مسیر را با مدل خودمان با فرهنگ خودمان با نظام ارزشی خودمان دنبال کنیم و مقهور جریان مقابل نباشیم.
دربین فرمایشاتتان اشاره به حمایت از نخبگان داشتید، آینده روشن را به عنوان یک ماموریت ویژه نهاد در سال گذشته دنبال کرد می تواند برکات زیادی داشته باشد، نهاد خودش را در ارتباط با قشر نخبه چطور تعریف می کند؟ آیا آینده روشن قرار است افق و برنامه آینده نخبه را مشخص کند؟
حجت الاسلام فاطمی پور: آینده این کشور را چه کسانی می سازند؟ جوانان و نخبگان کشور. آینده ساختنی است و دادنی نیست. آن کاری که ما در آینده روشن به دنبالش بودیم احیای خودباوری بود. به دنبال احیای امید و وصل کردن این بچه ها به مجموعه‌های تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز و اثرگذار نظام بودیم. ما دنبال این که خدمات ویژه‌ای بدهیم نبودیم دنبال این بودیم که بگوییم شما می توانید آینده این کشور را درخشان بسازید. به جز نخبگان چه کسی میخواهد آینده کشور را بسازد؟ و شما اولاً باید معرفی بشوید به دستگاهها و دوماً به خودتان معرفی بشوید. موتور محرکه جامعه نخبه آن جامعه است. اگر نخبه بگوید که جامعه قرار است برای من چه کاری انجام بدهد، این اصلا نمی تواند به جامعه اش کمکی کند. نخبگی به این است که بتواند مسئله را بشناسد نه این که بگوید بیایید از من استفاده کنید. ظرفیت خود را باید بشناسد که مثلاً از بین مسائل مختلف کشور فلان مسئله را من می توانم حل کنم با بهترین شکل. ما باید بتوانیم این احیا و زنده کردن نور امید را انجام دهیم. قرن جدید قرن امید نامیده شده، این که حضرت آقا در بیانیه گام دوم تاکید میکنند که امید جامعه را باید افزایش داد خیلی مهم است. انسان به امید زنده است و تغییرات و رشد به امید بستگی دارد. چه چیزی باعث میشود که من پیشرفت و رشد و ارتقا پیدا کنم؟ امید به رشد، اگر امید نباشد درجا می‌زنیم و حرکت نمیکنیم و راکد میشویم. اما کسی که امید دارد با یک چالش مواجه می شود فکر می کند و ایده پیدا می کند امیدوار است که این آن را حل بکند.
ما نباید نخبگان جامعه را به یک کالای مصرفی تبدیل کنیم چه برای جامعه خودمان چه برای جامعه جهانی اگر خودمان توانستیم از آن استفاده می کنیم و اگر نتوانستیم کشورهای دیگر از آن استفاده می کنند.
نخبه رهبر جامعه است، نخبه کسی است که اگر در محیطی قرار می گیرد باید بقیه را همراه با خود کند و موتور محرک بقیه باشد، به بقیه ایده بدهد،انرژی و توان بدهد. اگر شهید تهرانی مقدم در عرصه موشکی موفق بود کارش چه بود؟ یک عده جوان را دور هم جمع کرد، اول خودش را باور کرد و بعد این حس را به بقیه منتقل کرد که شما می توانید این کار را با کمک خدا انجام دهید.
بعضی می گویند همان طور که نهاد ارتباط مداوم با تشکل های دانشجویی در حوزه فرهنگی سیاسی دارد ارتباط با نخبگان هم باید به صورت مداوم باشد. یعنی نخبگانی که امسال وارد آینده روشن شدند سال بعد دوباره نهاد به سراغ آنها می رود؟
حجت الاسلام فاطمی پور: ما متاسفانه در چند ماه اخیر اوج گیری دوباره کرونا را داشتیم که قرار بود در بهمن و اسفند ورودی های۱۴۰۰ را برایشان برنامه داشته باشیم. همه مقدمات آن فراهم شده بود و خیلی ناراحت کننده بود که این برنامه به تاخیر افتاد چون بنا بود که امسال که دارد تمام می شود برای ورودی های۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ برنامه داشته باشیم و ارتباط گیری را شروع کرده باشیم. و سال بعد هم باز ورودی های جدید، که به یک عدد و شرایط خوبی برسیم در ارتباط گیری با برترین های کنکور. بعضی از این بچه‌ها واقعاً شرایط نخبگی را دارند اما آن امید که کمرنگ شود با رتبه خوب وارد دانشگاه می شود اما در دوره دانشجویی نخبه نمی ماند و نسبت به بقیه سطحش پایین تر بیاید. آن پایش و آن مراقبت خیلی مهم است. تلاشمان این است که ارتباط باقی بماند و مستمر باشد. البته نه به این معنا که ستاد نهاد قرار است تا آخر با این دوستان ارتباط بگیرد. نگاه ما این است و به دفاتر هم گفتیم که این برنامه که گرفته می شود حرف های اولیه زده میشود و دغدغه ها و تلنگر های اولیه به آنها گفته می شود وقتی به دانشگاه برمی گردند هر دانشگاه با بچه های خودش ارتباط بگیرد،مجمع و کانون خودش را جمع کند و این کار را ادامه بدهد. از همکاران مان در دانشگاه هم خواهش می کنیم این موضوع را جدی بگیرند و حتماً بخشی از رسالت و کار خودشان را ارتباط با این دوستان و تدبیر مسائل ایشان بدانند.
اشاره‌ای داشتید به سازمانهای مردم نهاد و چیزی که تحت عنوان NGO شناخته می شود. در فضای دانشگاهی هم احتمالاً این فعالیت‌های خارج از چارچوب تشکل‌ها و مدیریت فرهنگی است، این فعالیت های مردم نهاد احتمالاً دارد انجام میشود، نهاد در سال گذشته برای انجام این کارها ورود کرده است؟
حجت الاسلام فاطمی پور: بله خوب در دسته بندی شکل های مختلفی می شود برای این فعالیت ها تعریف کرد که بعضا تداخل هایی دارد هم با هم. مثلاً فعالیت های جهادی که در دانشگاه انجام میشود در قالب یک کانون یا تشکل نیست جمعی دغدغه‌مند دور هم جمع می شوند چه اساتید چه دانشجویان. عرض من درباره عمومی کردن فعالیت ها است. حتماً عزیزی که در فضای تشکل ها وارد می شود و کار انجام می دهد و علاقه به فعالیت سیاسی فرهنگی دارد بسیار ارزشمند است است و ما دغدغه خودمان را حمایت از این دوستان برای تقویت فضای فرهنگی دانشگاه می‌دانیم. اما باید تلاش بکنیم موضوعات فرهنگی اجتماعی دغدغه عمومی بشود. یعنی فقط ناظر به یک عده که فعال فرهنگی هستند نباشد. بعضی از کارها در این سالها تلاش شده است و آثاری هم داشته مثلاً ۱۵ اسفند در روز درختکاری همه سعی میکنند درخت بکارند. همه احساس میکنند سالییکبار حداقل باید این کار را انجام دهند در کنار همه آن آسیبی که به طبیعت میزنند. اینیک حس فرهنگی است که درصد همگانی شدن آن زیاد است و بسیاری از اتفاقات خوب دیگر می تواند اینگونه باشد. نباید فقط یک عده ای دغدغه مند مسائل فرهنگی باشند و عمومیت آن بسیار مهم است یکی از راه‌های آن هم این است که ما بسترها و فضاهای مختلف را به رسمیت بشناسیم و کمک کنیم افراد به ضرورت های فرهنگی اهمیت بدهند تلاش و کار بکنند حتی افراد برای علایق خودشان و مسائلی که تشخیص می دهند هزینه بکنند،چه اشکالی دارد؟من وقتی چیزی برایم مهم است برایش هزینه می‌کنم همانطور که برای لباسم هزینه می کنم برای مسائل فرهنگی جامعه که برایم مهم است هم حاضرم هزینه بکنم. احیای این حس بسیار مهم است و اگر به اینجا رسیدیم فعالیت فرهنگی راحت جواب می دهد و اگر نرسیدیم بیدار کردن عمومی مردم در یک مسئله خیلی پر هزینه است. اما وقتی حسی همگانی است یک توجه عادی می خواهد.
در سال ۱۴۰۱ شما به عنوان معاون فرهنگی و سیاسی نهاد چه ماموریتی را در حوزه فرهنگی سیاسی اجتماعی برای مجموعه خودتان تعریف می کنید؟
حجت الاسلام فاطمی پور: ما تلاشمان این است در مجموعه خودمان که هر کدام آن شبکه در اختیار خودمان و مخاطب اصلی خودمان را توانمند کنیم. یک سری برنامه طراحی کردیم برای مخاطب های مختلف مانند اساتید معارف، ائمه جماعات، تشکل ها، اتحادیه ها، مسئولین نهاد و معاونین آنها و واحد خواهران،که بتوانیم خود این عزیزانی که می‌تواند به عنوان همراه و همکار ما در این عرصه باشند،توانمند کنیم چه به لحاظ داده و اطلاعات چه به لحاظ مهارت. این فاز اول است که بیش از ۱۰ مدل برنامه برای آن طراحی شده است. اتفاق دوم اینکه اگر فضا اجازه بدهد موضوع آینده روشن را با قوت و قدرت ادامه خواهیم داد. یعنی آن گروه دوم ورودیهای۱۴۰۰ را اگر خدا کمک کند در اردیبهشت ماه برنامه شان را برگزار کنیم. و بعد هم ورودی های جدید را در آغاز سال تحصیلی جدید.
یک کار خوبی را در حوزه استادی شروع کردیمیک نهضت کتابخوانی است که چند استاد با هم می نشینند و کتابی را مطالعه می کنند و با هم بحث می کنند. کتاب اول طرح کلی اندیشه اسلامی که سلسله جلسات حضرت آقا است،آغاز شده است و تقریباً در میانه راه هستیم حتماً ادامه خواهیم داد و ان شاالله این کتاب که تمام بشود یک برنامه داریم که کتاب دوم در حوزه مطالعه تاریخ اسلام باشد. یک اتفاق جدیدی هم در سال آینده شروع می شود،دوستان ما در دانشگاه یزد و دانشگاه آزاد یزد و دفتر نهاد استانی ما در استان یزد با محوریت حاج آقای حرزاده یک کاری را حدود هشت سال است که شروع کردند تحت عنوان تدریس دروس تخصصی با جهت گیری الهی.
ما معتقدیم که دروس تخصصی را هم می شود با جهت گیری الهی و فرهنگی تدریس کرد و لازم نیست که حتی مباحث درس عوض شود. بسیاری از یافته های علمی نشانه روشن بر خداوند متعال و نظام مندی و هدفمندی خلقت است. کافی است استاد در لحظه ای که این نشانه را بیان می‌کندیک تلنگر هم بزند. این کار هم انشاالله در سال آینده در همه دانشگاه های کشور آغاز می شود با چند استاد و بازخورد بگیریم که اگر مثبت بود این کار را به صورت گسترده در سال های آینده ادامه بدهیم.
مصاحبه از سجاد باقری
